Prof. Evangelos Mantzaris, ’n buitengewone professor by die Universiteit Stellenbosch se Skool vir Openbare Leierskap, sê die Openbare Beskermer se bevindings oor die aanstelling van twee senior amptenare by die Stellenbosch-munisipaliteit is betwyfelbaar.
“Die verslag van die OB wat ek bestudeer het, wys daarop dat die aanstellings van twee senior munisipale amptenare (die direkteur van korporatiewe dienste en die finansiële hoof) onreëlmatig was. Die dokumente wat ek besigtig het, hou verband met die feit dat ondersoek na die munisipaliteit se besluite vir die aanstellings en die onwettige bevindings etlike jare nadat dit plaasgevind het, reeds gemaak is,” sê Mantzaris.
“Dit is bekend dat die direkteur van korporatiewe dienste ses jaar gelede in diens gestel is en die finansiële hoof drie jaar gelede. In dieselfde konteks was ek bewus van die reaksies van die munisipaliteit tydens die OB se ondersoek en die feit dat dit nie nagegaan of in die verslag genoem is nie, maak dit nog meer twyfelagtig.”
Volgens Mantzaris het die OB haar bevindinge op die volgende wetgewing gegrond:
(a) Die Grondwet, 1996 [Wet Nr. 108 van 1996], wat die hoogste wet van die Republiek is.
(b) Die Wet op die Openbare Beskermer, 1994 [Wet 23 van 1994] wat die sleutelwetgewing is wat uitvoering gee aan die bepalings van artikel 182(1)(a) tot (c) van die Grondwet, 1996.
(c) Die Wet op Plaaslike Regering Munisipale Stelsels [Wet 32 van 2000]
(d) Die Wysigingswet op Plaaslike Regering: Munisipale Stelsels 7 van 2011.
(e) Die Plaaslike Regering: Regulasies oor aanstellings en diensvoorwaardes van senior bestuurders wat ingevolge artikel 120 die Munisipale Stelselswet gemaak is en op 17 Januarie 2014 afgekondig is.
“Dit is baie interessant dat alle senior en ander mense wat by die saak betrokke is en ondersoek is, wat ingevolge artikel 182(1) van die Grondwet en artikels 6 en 7 van die Wet op Openbare Beskermer gedoen is, insluitend korrespondensie met die munisipaliteit en ’n ontleding van die dokumente en inligting wat tydens die ondersoek en toepassing van die relevante wette en voorskrifte verkry is, maar hul sleutelreaksies het skaars in die verslag verskyn,”sê Mantzaris.
’n Kennisgewing is uitgereik ingevolge artikel 7(9)(a) van die Wet op die Openbare Beskermer op 10 Januarie 2022 aan die volgende mense:
(a) Die munisipale bestuurder van die munisipaliteit, Geraldine Mettler; sy het op 25 Januarie 2022 daarop geantwoord.
(b) Die speaker van die munisipaliteit, Quintin Smit; hy het op 25 Januarie 2022 geantwoord.
(c) Die uitvoerende burgemeester van die munisipaliteit, adv .Gesie van Deventer; sy het op 25 Januarie 2022 geantwoord.
(d) Die finansiële hoof van die munisipaliteit, Kelvin Carolus; hy het nie gereageer nie.
(e) die direkteur vir strategiese en korporatiewe dienste, adv. Annelene de Beer; sy het op 26 Januarie 2022 daarop geantwoord.
(f) Die LUR vir plaaslike regering, omgewingsake en ontwikkelingsbeplanning, Anton Bredell; hy het op 20 Januarie 2022 daarop geantwoord.
Gegewe die huidige omstandighede, meen Mantzaris, sal die leierskap van die munisipaliteit onvermydelik moet voorberei vir die voortsetting van die saak op die bestaande wettige terreine.
“In dié geval moet die proses van die Ouditeur-generaal van Suid-Afrika (OGSA) herhaal word aangesien hy die proses van die aanstelling van die direkteur van korporatiewe dienste geoudit en geen onreëlmatighede of teenstrydighede in die proses gevind het nie. Die OGSA kyk in elke jaarlikse oudit spesifiek na aanstellings van die artikel 56-bestuurders en het nie een keer bevind dat die proses onbehoorlik of onreëlmatig is nie.
“Dit moet herhaal word dat die munisipaliteit skoon en ongekwalifiseerde oudits ontvang het en enorme vordering gemaak het in die onderskeie direktorate onder leiding van die twee aangesteldes en die munisipale bestuurder. Dit moet beklemtoon word dat die OGSA konsekwent oor die afgelope termyn aan die raad en bestuur die versekering gegee het dat die interne ouditprosedures en die ouditkomitee hul mandaat ingevolge artikel 165 en 166 van die MFMA uitgevoer het en dat albei ’n versekering is dat die raad stelsels van interne beheer verskaf.”
